TCMB tarafından ilk olarak 29 Aralık 2019 tarihinde yayımlanan İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Finansmanı Uygulama Talimatında 9 Eylül 2024 tarihinde değişiklik yapılmıştır.
Daha önce Uygulama Talimatındaki düzenlemeler nelerdi? Değişiklikler hangi tarihlerde yapılmıştı? Uygulama Talimatının son şekline nasıl ulaşabiliriz?
Türk lirası reeskont kredisi kullanan ihracatçılarla döviz kazandırıcı hizmet yapan firmalara vade ve faiz oranlarında, TCMB İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Kredisi Uygulama Talimatında 10 Haziran 2022 tarihinde değişiklik yapılarak avantajlar sağlanmıştı. Avantajlardan yararlanmak için kredi vadesine kadar gelen mal veya hizmet döviz gelirlerinin %40’ını TCMB’ye, %30’unu da bir bankaya satmak ve döviz satışı sonrası 1 ay süreyle döviz almamayı taahhüt etmek gerekiyordu.
Türk lirası reeskont kredilerinden yararlanmak isteyen ihracatçılar mal bedellerinin Kambiyo Mevzuatı kapsamında halen uygulanmakta olan en az %40’ının Merkez Bankasına satışı şartı yanında, en az %30’unun da bir bankaya satılması koşulu getirilmişti. Söz konusu düşük faizli krediden yararlanmak isteyen döviz kazandırıcı faaliyette bulunanlar da hizmet bedellerini aynı koşullarla satmak durumunda idi.
TL reeskont kredisi kullanan firmaların ilk satış işleminden itibaren bir ay süreyle satılan döviz tutarını yeniden satın almamayı taahhüt etmesi gerekiyordu.
TCMB tarafından 24 Temmuz 2023 tarihinde anılan Uygulama Talimatında değişiklik yapılmıştı…
-Reeskont kredisi kullanımında %30 ilave ihracat bedeli satış koşulu kaldırılmış,
-Reeskont kredi vadesi boyunca verilen döviz almama taahhüdünden, ithalat ödemeleri kapsamındaki döviz alımları istisna tutulmuştu…
Daha sonra 08.07.2024 tarihinde, bu defa ise 09.09.2024 tarihinde söz konusu Uygulama Talimatında değişikliğe gidilmiştir.
Uygulama Talimatının son şekline yukarıda yer verilmiştir.
Yeni yapılan düzenlemeler;
- değişiklik;
“Son Hükümler”
“Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont finansmanları” başlıklı
EK MADDE 1- …(3) . fıkra;
YENİ HÜKÜM;
(3) Bu madde kapsamında finansman kullanan firmalar finansman vadesi boyunca, aşağıda sayılan haller haricinde, döviz satın almayacaklarını taahhüt ederler.
a) İthalat ödemeleri için yapılacak döviz alımları,
b) 2023/5 sayılı Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında yapılan döviz satışıyla aynı gün olmamak kaydıyla satış tutarlarının %10’una kadar yapacakları döviz alımları,
c) Dönüşümlü mevduat ve katılma hesaplarının vade sonundaki bakiyesi ile yapılan döviz alımları,
ç) Finansman vadesi boyunca toplam 50 bin ABD doları karşılığı tutara kadar (dahil) yapılacak döviz alımları,
d) Alım işlemini takip eden 5 iş günü içerisinde en az alınan tutar karşılığı döviz satışı yapılan döviz alımları,
ESKİ HÜKÜM:
(3) Bu madde kapsamında finansman kullanan firmalar finansman vadesi boyunca, aşağıda sayılan haller haricinde, döviz satın almayacaklarını taahhüt ederler.
a) İthalat ödemeleri için yapılacak döviz alımları,
b) 2023/5 sayılı Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında yapılan döviz satışıyla aynı gün olmamak kaydıyla satış tutarlarının %10’una kadar yapacakları döviz alımları,
c) Dönüşümlü mevduat ve katılma hesaplarının vade sonundaki bakiyesi ile yapılan ancak alım işlemi iptal edilen veya beş iş günü içerisinde aracı bankaya yeniden satışı yapılan döviz alımları,
2, değişiklik;
“Kullanım öncesi döviz satış şartlı Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont finansmanları” başlıklı
EK MADDE 2- … (4). fıkra;
YENİ HÜKÜM;
4) Bu madde kapsamında reeskont finansmanı kullanan firmaların finansman vadesi boyunca aşağıda sayılan haller haricinde döviz alımı yapmama taahhüdü vermesi gereklidir. Bu fıkranın (a) bendi kapsamında firmalarca ithalat ödemesine ilişkin gümrük beyannamesi, fatura veya sözleşme gibi ithalat ödemesi tutarını gösteren belgelerin aracı bankaya ibraz edilmesi gereklidir. Finansman vadesi boyunca firmaca satın alınacak toplam döviz tutarı hiçbir koşulda finansman vadesi içerisinde daha önce satışı gerçekleştirilen toplam döviz tutarlarından daha fazla olamaz.
a) Firmaların ithalat ödemeleri için yapacakları döviz alımları,
b) 2023/5 sayılı Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında yapılan döviz satışıyla aynı gün olmamak kaydıyla satış tutarlarının %10’una kadar yapacakları döviz alımları,
c) Dönüşümlü mevduat ve katılma hesabı bulunan firmalarca hesabın vade sonundaki bakiyesi ile yapılan döviz alımları,
ç) Finansman vadesi boyunca toplam 50 bin ABD doları karşılığı tutara kadar (dahil) yapılacak döviz alımları,
d) Alım işlemini takip eden 5 iş günü içerisinde en az alınan tutar karşılığı döviz satışı yapılan döviz alımları.
ESKİ HÜKÜM;
(4) Bu madde kapsamında reeskont finansmanı kullanan firmaların finansman vadesi boyunca döviz alımı yapmama taahhüdü vermesi gereklidir. Bu fıkra kapsamında döviz alımı yapmama taahhüdü veren firmalarca 2023/5 sayılı Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında yapılan döviz satışıyla aynı gün olmamak kaydıyla satış tutarlarının %10’una kadar yapacakları döviz alımları ile dönüşümlü mevduat ve katılma hesabı bulunan firmalarca hesabın vade sonundaki bakiyesi ile yapılan ancak alım işlemi iptal edilen veya beş iş günü içerisinde aracı bankaya yeniden satışı yapılan döviz alımları taahhüdün ihlali kapsamında değerlendirilmez. Ayrıca, firmaların ithalat ödemeleri için ödeme gününde yapacakları döviz alımları bu kuraldan istisnadır. Bu kapsamda firmalarca ithalat ödemesine ilişkin gümrük beyannamesi, fatura veya sözleşme gibi ithalat ödemesi tutarını gösteren belgelerin aracı bankaya ibraz edilmesi gereklidir. Bu fıkra kapsamında finansman vadesi boyunca firmaca satın alınacak toplam döviz tutarı hiçbir koşulda finansman vadesi içerisinde daha önce satışı gerçekleştirilen toplam döviz tutarlarından daha fazla olamaz.
3. değişiklik
YENİ GEÇİCİ MADDE;
GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu madde ile birlikte yürürlüğe giren ve bu Uygulama Talimatının Ek 1 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile Ek 2 nci maddesinin dördüncü fıkralarının (c), (ç) ve (d) sayılı bentlerinde düzenlenen istisnai hükümler, Uygulama Talimatının Ek 1, Ek 2 ve Ek 3 üncü maddeleri çerçevesinde kullandırılmış bütün finansmanlara uygulanır.
(2) Döviz almama taahhüdü ihlali sebebiyle yaptırım tutarı tahsil edilen kredilerden; bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen istisna hükümlerine girdiği tespit edilen veya ihlal durumunun oluşmadığı aracı bankaca tahsilat sonrasında belirlenen finansman için tahsil edilen yaptırım tutarı, ilgili BSMV tutarı vergi dairesine yatırılmış ise BSMV tutarı düşülerek, iade edilir.