TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesi… Gayrimenkul Kıymetler
TCMB tarafından ilk olarak 2 Mayıs 2018 tarihinde yayımlanan Sermaye Hareketleri Genelgesi’nin “Amaç ve kapsamı” ile “Dayanak” başlıklı maddeleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığının 19.01.2022 tarihli ve 891107 sayılı yazısı üzerine aynı tarihte TCMB tarafından değiştirilen “Gayrimenkul kıymetler” başlıklı 13’üncü maddesi ve bu konuda TCMB tarafından yayımlanan 21 Ocak 2022 tarihli Uygulama Talimatı.
TCMB SERMAYE HAREKETLERİ GENELGESİ
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Genelgenin amacı; sermaye hareketleri kapsamında, sermaye ve
menkul kıymetlerin Türkiye’ye ithaline ve Türkiye’den ihracına, gayrimenkul kıymetlere
ilişkin gelir ve satış bedellerinin transferine, yurt dışından ve yurt içinden döviz kredisi
kullanımlarına ilişkin bankalar ve finansal kuruluşlarca takip edilecek usul ve esasları
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Genelge, 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile 28/2/2008 tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 16 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Gayrimenkul kıymetler
MADDE 13 – (1) Yurt dışında yerleşik kişilerin, Türkiye’de satın aldıkları veya sahip oldukları gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ayni hakların gelirleri ve satış bedellerinin vergi ve benzeri yükümlülükler düşüldükten sonra kalan net tutarının bankalar tarafından yurt dışına transfer edilmesi serbesttir.
(2) Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin Türkiye’de satın aldıkları gayrimenkullerin ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden yerine getirilir. Bu döviz tapu işlemleri öncesinde gerekçesi de belirtilerek bir bankaya ve bankaca da Merkez Bankasına satılır. Ödeme ilgililere Türk lirası olarak yapılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir.
(3) İlgililer tapu işlemleri başvurusunda satış bedeli olan dövizin bir bankaya satıldığını tevsik eden döviz alım belgesini tapu idaresine sunmakla yükümlüdür. İlgililer tarafından döviz alım belgesinde kayıtlı Türk lirası tutar satış bedeli olarak tapu idaresine beyan edilir.
(4) İkinci fıkra kapsamında bankalara döviz satışının yalnızca ilgili gayrimenkulün alıcısı, satıcısı, bunların vekilleri ya da temsilcileri tarafından yapılması mümkündür.
(5) İkinci fıkra kapsamında yapılacak döviz satışlarına ilişkin bankalarca düzenlenecek döviz alım belgelerinin açıklama kısmına asgari olarak adına döviz bozdurulan kişinin adı soyadı, pasaport numarası ya da Yabancı Kimlik Numarası, alışı yapılan dövizin ABD doları karşılığı ve bu işlemin bu madde kapsamında gerçekleştirildiğini belirten bir ifadenin eklenmesi zorunludur.
SERMAYE HAREKETLERİ GENELGESİNİN 13 ÜNCÜ MADDESİ KAPSAMINDA
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASINA YAPILACAK DÖVİZ SATIŞINA İLİŞKİN
UYGULAMA TALİMATI – OPERASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜ-
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Uygulama Talimatının amacı, 2/5/2018 tarihli Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında Merkez Bankasına yapılacak döviz satış işlemlerinin uygulama ayrıntılarını düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Uygulama Talimatı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 20 nci maddesinin birinci fıkrasına istinaden hazırlanan 2/5/2018 tarihli Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3- (1) Bu Uygulama Talimatında geçen;
- a) Banka: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan ve Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işlemlere aracılık eden mevduat ve katılım bankalarını,
- b) İşlem kuru: Merkez Bankası tarafından saat 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 ve 15:00’de ilan edilen ve Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yapılacak işlemler için dövizin Türk lirasına çevrildiği saat itibarıyla en son açıklanmış olan döviz alış kurunu,
- c) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
ç) Yabancı Uyruklu Kişi : Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaşlık bağı bulunmayan gerçek kişileri,
ifade eder.
İşleme ilişkin esaslar
MADDE 4- (1) Bu Uygulama Talimatı kapsamında gerçekleştirilecek işlemler, Merkez Bankasınca alım satıma konu olan döviz cinsleriyle sınırlıdır.
(2) Bankalarca Merkez Bankasına satışı yapılacak döviz cinsleri ABD doları, Euro ve İngiliz sterlinidir. Diğer döviz cinsleri üzerinden yapılan işlemlerde söz konusu döviz tutarları banka tarafından Merkez Bankasınca işlem gününden bir gün önce saat 15:30’da belirlenen gösterge niteliğindeki çapraz döviz kurları üzerinden ABD doları, Euro veya İngiliz sterlinine dönüştürülerek Merkez Bankasına satılır.
(3) Bankalara döviz satışı yalnızca ilgili gayrimenkulün alıcısı, satıcısı veya bunların vekilleri ya da temsilcileri tarafından yapılabilir.
(4) Bankalara yapılacak döviz satışlarına ilişkin bankalarca düzenlenecek döviz alım belgelerinin açıklama kısmına asgari olarak adına döviz bozdurulan yabancı uyruklu kişinin adı soyadı, pasaport numarası ya da Yabancı Kimlik Numarası, alışı yapılan dövizin ABD doları karşılığı ve bu işlemin Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesi kapsamında gerçekleştirildiğini belirten bir ifadenin eklenmesi zorunludur.
(5) Bu Uygulama Talimatı kapsamında bankalarca düzenlenecek döviz alım belgelerinde belirtilecek dövizin ABD doları karşılığının hesaplanmasında, işleme konu döviz kuru ile aynı anda açıklanan ABD doları kuru esas alınır.
Dövizin Merkez Bankasına satılması
MADDE 5- (1) Sermaye Hareketleri Genelgesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yapılacak işlemler öncesinde; ilgili döviz tutarları işlem kuru üzerinden Merkez Bankasına satılmak üzere bir bankaya satılır.
(2) Banka nezdinde Merkez Bankası adına ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden hesaplar açılır ve bankanın bu Uygulama Talimatı kapsamında satın aldığı dövizler saat 17:00’ye kadar Merkez Bankasına bildirilerek toplu bir şekilde aynı gün içinde söz konusu hesaplara aktarılır.
(3) Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizlere ve döviz alışı yapılan tutarlara ait dekont, ekstre ve benzeri belgeler ile işlemlere ait bilgiler bankalarca Ek-1’de yer alan bildirim formuna uygun olarak Merkez Bankasına aynı gün elektronik ortamda bildirilir.
(4) Banka tarafından Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizler, Merkez Bankasınca işlem kuru üzerinden satın alınır.
(5) Döviz alış işlemleri karşılığı Türk lirası tutarları Merkez Bankasınca bankanın EFT merkezine masrafsız olarak gönderilir. Saat 17:30’a kadar sonuçlandırılamayan işlemler için ise Türk lirası tutarlar bankanın Merkez Bankası nezdindeki zorunlu karşılık hesabına aktarılır.
(6) Bu Uygulama Talimatı kapsamında bankalar nezdinde gün boyunca toplanan döviz tutarları Merkez Bankasının ilgili döviz muhabirine toplu bir şekilde ve bir gün valörlü olarak transfer edilir. Transfer edilecek döviz tutarlarına ilişkin olarak bankanın kendi muhabirine göndereceği MT202 SWIFT mesajının 21. alanına “RES”, 72. alanına “/BNF/FOREIGN EXCHANGE SALE TO CBRT FOR REAL ESTATE SALE IBAN:.. (söz konusu işlemler için Merkez Bankasınca bildirilecek hesaba ilişkin IBAN bilgisi)” ve MT202’nin 58. alanına “TCMBTR2A” açıklamaları yazılır.
(7) Banka tarafından yapılan döviz transferlerine ilişkin tüm masraflar, aylık olarak toplu bir şekilde banka tarafından gönderilen MT291 mesajına istinaden ödeme gününde saat 11:00’de Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kuru üzerinden, takip eden ayın son iş gününe kadar Merkez Bankasınca Türk lirası olarak ödenir.
Vazgeçme
MADDE 6- (1) Merkez Bankasınca döviz alış sürecinin tamamlanması sonrasında döviz satışından herhangi bir nedenle vazgeçilemez ve ilgili işlemler iptal edilemez. Bu husus ilgili işlem öncesi bankalarca muhataplara bildirilir.
Diğer hükümler
MADDE 7- (1) Bu Uygulama Talimatı kapsamında gerçekleştirilecek her türlü işlemin, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin ulusal ve uluslararası standartlara uygun gerçekleştirildiğine dair kontrol bankalarca yapılır.
(2) Bu Uygulama Talimatı kapsamında gerçekleştirilen işlemlerde, bu standartların ihlal edildiğinin tespiti durumunda, işlemi yapan banka tarafından durum derhal Merkez Bankasına bildirilir.
Yürürlük
MADDE 8- (1) Bu Uygulama Talimatı 21/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 9- (1) Bu Uygulama Talimatını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
EK:1 (TCMB Uygulama Talimatında yer almaktadır.)
TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesi… Gayrimenkul Kıymetler
