Irak, Libya ve Moritanya’ya 2018-2022 yıllarında yapılan ihracatın tutarları tabloda gösterilmiştir.
Bilindiği gibi, ihracat bedellerinin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı İlişkin 2018-32/48 sayılı ve 04.09.2018 tarihli Tebliğ’in 3. maddesi birinci fıkrası uyarınca;
“İhracat bedellerinin yurda getirilmesi
MADDE 3 –(1) Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.”,
16 Ocak 2020 tarihli TCMB İhracat Genelgesi’nin “İhracat bedellerinin tahsili ve kabulü” başlıklı 8. maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları;
“İhracat bedellerinin tahsili ve kabulü
MADDE 8-…
(4) Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanına yönelik mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ihracat bedellerinin bankacılık sistemiyle doğrudan ülkemize transferinin mümkün olmadığı Irak, Libya ve Moritanya’ya yapılan ihracat işlemlerinde ihracat bedelinin bankalarca kabulünün;
a) İthalatçının Türkiye’deki bankalarda bulunan hesaplarından transferi yoluyla veya
b) İhracat bedelinin ihracat işlemiyle ilişkisi kurulmak şartıyla üçüncü bir ülkeden bankalar aracılığıyla transferi yoluyla veya
c) İhracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ile GB’nin bir örneği/GB bilgileri ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak
d) Peşin döviz olarak getirilen bedellerde, ihracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak yapılması mümkündür.
(5) Dördüncü fıkrada sayılan ülkelere yapılan ihracatta ihracat bedellerinin üçüncü kişiler tarafından efektif olarak bankaya getirilmesi halinde söz konusu bedellerin bankalarca ihracat bedeli olarak kabulü için ihracatçı veya ithalatçı tarafından bedeli getiren üçüncü kişiye bedelin bankaya getirilmesinden önce vekâletname verilmiş olması gerekmektedir.” hükmünü içermektedir.
TCMB İhracat Genelgesi’nde IRAK, LİBYA ve MORİTANYA’ya ait ihracatta özel düzenleme nedeniyle bu üç ülkeye yapılan ihracat tutarları özel olarak ele alınmıştır. Bu çerçevede Irak, Libya ve Moritanya’ya 2018-2022 yıllarında yapılan ihracat toplam tutarı yaklaşık 11 miyar ABD doları ile 17 milyar ABD doları arasında değişmektedir. 2022 yılında gerçekleşen Türkiye ihracat tutarı toplam 254 milyar ABD dolarının içerisinde söz konusu 3 ülkeye yapılan ihracat 16,7 milyar ABD doları tutarındadır. Bu tutar, ülkemizin yaptığı toplam ihracatın %.6,61’ine karşılık gelmektedir.
Diğer taraftan daha önce ÜLKELERE GÖRE İHRACATIMIZ bölümünde yer verildiği üzere,
-Türkiye’den ihracat yapılan ilk 5 ülke içerisinde, bu üç ülkeden; IRAK’ın,
-Türkiye’den ihracat yapılan ilk 25 ülke içerisinde, bu üç ülkeden; IRAK ve LİBYA’nın yer aldığı, görülmektedir.