***95 Yıllık Bir Dönemin Sonu: AYM’den Ekonomik Düzeni Değiştiren Karar
Anayasa Mahkemesi (AYM), 17 Haziran 2025 tarihli kararıyla, Türkiye’nin kambiyo ve döviz düzeninin temelini oluşturan 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un üç kritik maddesini iptal etti.
Bu karar, Cumhurbaşkanına tanınan sınırsız ekonomik düzenleme yetkisinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesine dayanıyor.
İptal edilen maddeler, yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesinin ihlali olarak değerlendirildi.
Karar 15 Ekim 2025’te Resmî Gazete’de yayımlandı ve dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
*** Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçesi
AYM, kararında üç ana tespitte bulundu:
- Yasama Yetkisinin Devredilmezliği:
Kanun, yürütmeye sınırsız düzenleme yetkisi tanıdığı için Anayasa’nın 7. maddesini ihlal ediyor. - Hukuki Belirlilik Eksikliği:
Türk parasının değerini koruma amacına rağmen kanun, sınır ve ilkeleri belirlememiştir. - Yürütme Ağırlığı:
Döviz, kıymetli maden ve menkul kıymet alanlarında karar alma yetkisi, TBMM’nin rolünü gölgelemektedir.
Bu gerekçelerle Mahkeme, 1., 2. ve ek 5. maddeleri iptal etti.
-Karşı Oylar Ne Diyor?
Altı üye karara karşı çıkarak, kambiyo rejiminin dinamik yapısının yürütmeye esneklik tanınmasını zorunlu kıldığını savundu.
Ancak çoğunluk, “çerçevesiz yetkinin” yasama yetkisini fiilen devrettiği görüşünde birleşti.
–Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?
AYM, hukuki boşluk doğmaması için iptal kararının yürürlüğünü 9 ay erteledi.
Bu sürede TBMM’nin yeni bir yasal düzenleme yapması gerekiyor.
Aksi halde, Cumhurbaşkanı Kararları, TCMB genelgeleri ve kambiyo düzenlemeleri dayanaklarını kaybedecek.
-Yorum: Ekonomik Hukukta Yeni Dönem
Bu karar, Türkiye’de ekonomik yönetim yetkilerinin yeniden tanımlanması açısından tarihi bir dönüm noktasıdır.
Artık, 1567 sayılı Kanun’un yerine çağdaş, net ve çerçevesi belirlenmiş bir “Döviz, Kambiyo ve Sermaye Hareketleri Kanunu” hazırlanması zorunludur.
Yeni sistem, şu üç dengeye dayanmalıdır:
- Yasama – Yürütme Dengesi
- Hukuki Belirlilik – Ekonomik Esneklik
- Kamu Yararı – Piyasa Serbestisi
-Sonuç: 1567 Sayılı Kanun Fiilen Tarih Oldu
95 yıldır yürürlükte olan 1567 sayılı Kanun, artık Anayasa Mahkemesi kararıyla hukuki geçerliliğini yitirmiştir.
Bu karar, yalnızca bir iptal değil; ekonomik özgürlüklerin ve demokratik denetimin yeniden tesisi anlamına geliyor.
Artık söz TBMM’de.
Türkiye’nin kambiyo düzenini Anayasa’ya uygun biçimde yeniden inşa etme zamanı.