- İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRLMESİNDE GENEL KURAL
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara ilişkin “İhracat Bedelleri Hakkında” düzenlemeleri içeren 2018-32/48 sayılı Tebliğ’e göre (Madde 3/1), Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.
Kısaca, ihracat bedellerinin ithalatçının ihracatçıya ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır. Ana kural budur. Ancak her hâlükârda, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ilişkin 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlüğe girdiği 4 Eylül 2018 tarihten itibaren fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süredir.
- ÖZELLİĞİ OLAN İHRACAT
Söz konusu Tebliğ’de (Madde 5) bazı “özelliği olan ihracat” işlemlerinde, ihracat bedellerinin yurda getirme sürelerinin “başlangıç tarihleri” ile “getirme süreleri”nde ihracatçılarımız lehine düzenleme yapılmıştır.
- KARAR’DA VE TEBLİĞ’DE YER ALAN İSTİSNALAR
Bu düzenleme dışında ihracat bedelinin yurda getirilmemesine ilişkin ülke, firma veya işlem bazında bir düzenleme, başka bir anlatınla istisnalar Karar’da ve Tebliğ’de yer almamaktadır. Bunula birlikte Tebliğ (Madde 11) uyarınca; Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu Tebliğin tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, haklı durumları değerlendirip sonuçlandırmaya, tereddütlü hususları gidermeye, Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya, döviz getirme sürelerini uzatmaya, döviz getirme zorunluluğunu kısmen veya tamamen kaldırmaya, bu Tebliğde öngörülen miktarlar ile süreleri belirlemeye ve değiştirmeye yetkili kılınmıştır.
- TCMB İHRACAT GENELGESİ’NDE YER ALAN ÜLKE İSTİSNALARI
Tebliğ’in 12. maddesi de “Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar Merkez Bankasınca ilan edilir” hükmünü taşımaktadır. Bu madde uyarınca, 16 Ocak 2020 tarihli TCMB İhracat Genelgesi’nde; 32 sayılı Karar’da ve ilgili Tebliğ’de belirtilmeyen bazı istisna ve muafiyetler ihracatçılarımız lehine yer almaktadır.
Bu yazımızda 11.04.2023 tarihi itibarıyla, önce tam istisna tanınan 31 ülke ve sonra da yüzde elli oranında ihracat bedeli için istisna tanınan 8 ülke belirtilecektir.
İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE İSTİSNA TANINAN ÜLKELER
1- Afganistan
2- Angola
3- Belarus
4- Benin
5- Cibuti
6- Etiyopya
7- Fildişi Sahili
8- Filistin
9- Gabon
10- Gana
11- Gine
12- İran
13- Kamerun
14- Kenya
15- Kırgızistan
16- Kuzey Kore
17- Küba
18- Liberya
19- Lübnan
20- Mısır
21- Moldova
22- Nijerya
23- Senegal
24- Somali
25- Sudan
26- Suriye
27- Suudi Arabistan
28- Tacikistan
29- Tanzanya
30- Venezuela
31- Yemen
İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE GB’DE YER ALAN TUTARIN YÜZDE ELLİSİNİN
TASARRUFUNUN SERBEST BIRAKILDIĞI ÜLKELER
1- Azerbaycan
2- Cezayir
3- Fas
4- Kazakistan
5- Özbekistan
6- Tunus
7- Türkmenistan
8- Ukrayna