Hazine ve Maliye Bakanlığının 21.10.2021 tarihli ve 650957 sayılı yazıları uyarınca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 22.10.2021 tarihinde İhracat Genelgesi’nde çok önemli değişiklikler yapılmıştır.
1- İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE İSTİSNA TANINAN ÜLKELER sayısı daha önce İran, Suriye ve Lübnan olarak 3 ülke şeklinde belirlenmişken, İhracat Genelgesi’nde yapılan değişikle bu kapsama giren ülke sayısı 29’a çıkarılmıştır. Bu ülkeler;
- Afganistan
- Angola
- Belarus
- Benin
- Cibuti
- Etiyopya
- Fildişi Sahili
- Filistin
- Gabon
- Gana
- Gine
- İran
- Kamerun
- Kenya
- Kırgızistan
- Kuzey Kore
- Küba
- Liberya
- Lübnan
- Moldova
- Nijerya
- Senegal
- Somali
- Sudan
- Suriye
- Suudi Arabistan
- Tacikistan
- Tanzanya
- Venezuela, olmaktadır.
Bu, ihracatta bu ülkelerle sınırlı olarak ihracat bedellerinin yurda getirilme yükümlülüğünün kaldırıldığı anlamına gelmektedir.
2- Afganistan, ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde zorunluluk olmayan ülkeler arasına alındığından, Genelge’nin “İhracat bedelinin tahsili ve kabulü” başlıklı 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan “Afganistan” ifadesi kaldırılmıştır. Bu fıkra kapsamında ifadesini bulan ayrıcalıklardan bundan sonra Irak ve Libya’ya yapılan ihracatlar yararlanacaktır.
3- İhracat bedellerinden indirim ve mahsup işleminin;
-İhracat bedelinin mahsuben ödemede kullanılabilmesi için mahsup talebinin bedel
getirme süreleri içinde,
-Genelge’nin 29’uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde,
yapılması gerekirken, bunlara ilave olarak;
-Genelgenin 27’nci maddesi uyarınca verilen ek süreler içerisinde de indirim ve mahsup işlemlerinin yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
4- Ayrıca; ihracat bedellerinden indirim ve mahsup işleminin,
“-Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde,
-Genelge’nin 29’uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde,”
kalınması kaydıyla, BANKALARCA mahsubu mümkün iken yapılan ilave düzenleme ile
Genelge’nin 27’nci maddesi uyarınca verilen ek süreler içerisinde de bu işlemlerin bankalarca yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
5- İhracatçının serbest kullanımına bırakılan dövizler;
-Hizmet ihracatı,
-Transit ticaret,
-Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış,
-Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış,
-Mikro ihracat ve
-Serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamı iken yeni yapılan düzenlemeyle bu düzenlemeye ilave olarak;
- Azerbaycan
- Cezayir
- Fas
- Kazakistan
- Mısır
- Özbekistan
- Tunus
- Türkmenistan
- Ukrayna ve
- Yemen’e yapılan ihracat işlemlerinde, ihracat bedellerin yüzde ellisinin tasarrufu da serbest bırakılmıştır.
6-Genelge’nin “İhracat hesabının kapatılması” başlıklı 23’üncü maddesine 6’ncı fıkra olarak; “Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kiralama yoluyla yapılan ihracatta; sözleşme sürelerinin 180 günden fazla olması ve 180 gün sonunda sözleşmenin vadesi gelmemiş borçları da içermesi, aylık kira ücreti toplamının 15.000,- ABD Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirasını geçmemesi halinde kiralananın toplam değeri göz önüne alınmaksızın ihracat hesabı doğrudan bankalarca veya ihtarname süresi ile ek süreler içinde kalınması koşuluyla Vergi Daireleri tarafından terkin edilerek kapatılır.” eklenmiştir.
TCMB İhracat Genelgesi’nde değişiklik yapılan eski ve yeni düzenlemelere aşağıda yer verilmiştir.
| Sıra | Değiştirilen Madde No. | Eski Düzenleme | Yeni Düzenleme |
| 1 | 4/6 İhracat bedellerinin yurda getirilmesi | İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz. | Ek:2’de yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz. |
| 2 —- 3 | 8/4 İhracat bedellerinin tahsili ve kabulü ————— 21/3 İndirim ve mahsup işlemleri | Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanına yönelik mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ihracat bedellerinin bankacılık sistemiyle doğrudan ülkemize transferinin mümkün olmadığı Afganistan, Irak ve Libya’ya yapılan ihracat işlemlerinde ihracat bedelinin bankalarca kabulünün; a) İthalatçının Türkiye’deki bankalarda bulunan hesaplarından transferi yoluyla veya b) İhracat bedelinin ihracat işlemiyle ilişkisi kurulmak şartıyla üçüncü bir ülkeden bankalar aracılığıyla transferi yoluyla veya c) İhracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ile GB’nin bir örneği/GB bilgileri ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak d) Peşin döviz olarak getirilen bedellerde, ihracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak yapılması mümkündür. ———————————— İhracat bedelinin mahsuben ödemede kullanılabilmesi için mahsup talebinin bedel getirme süreleri içinde veya bu Genelgenin 29 uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde9 yapılması gerekir. | Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanına yönelik mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ihracat bedellerinin bankacılık sistemiyle doğrudan ülkemize transferinin mümkün olmadığı Irak ve Libya’ya yapılan ihracat işlemlerinde ihracat bedelinin bankalarca kabulünün; a) İthalatçının Türkiye’deki bankalarda bulunan hesaplarından transferi yoluyla veya b) İhracat bedelinin ihracat işlemiyle ilişkisi kurulmak şartıyla üçüncü bir ülkeden bankalar aracılığıyla transferi yoluyla veya c) İhracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ile GB’nin bir örneği/GB bilgileri ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak d) Peşin döviz olarak getirilen bedellerde, ihracatçının yazılı beyanının yanı sıra işlemin niteliğine göre satış sözleşmesi ya da kesin satış faturası (veya proforma fatura) ibraz edilmek kaydıyla NBF aranmaksızın efektif olarak yapılması mümkündür. ————————————————- İhracat bedelinin mahsuben ödemede kullanılabilmesi için mahsup talebinin bedel getirme süreleri içinde veya bu Genelgenin 27 nci maddesi uyarınca verilen ek süreler ya da 29 uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde yapılması gerekir. |
| 4 | 21/6 İndirim ve mahsup işlemleri | Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde veya bu Genelgenin 29 uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde10 kalınması kaydıyla, ilgili GB’lerin birer örneği / GB bilgilerinin bankalara ibrazı durumunda mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubu mümkündür. Ancak mahsup sonrası kalan tutar için bu Genelgenin 8 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır. | Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde veya bu Genelgenin 27 nci maddesi uyarınca verilen ek süreler ya da 29 uncu maddesi uyarınca gönderilen ihtarname süresi içerisinde kalınması kaydıyla, ilgili GB’lerin birer örneği/GB bilgilerinin bankalara ibrazı durumunda mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubu mümkündür. Ancak mahsup sonrası kalan tutar için bu Genelgenin 8 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır. |
| 5 | 22/1 İhracatçının serbest kullanımına bırakılan dövizler | Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının tasarrufu serbesttir. | Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının; Ek:3’te yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemlerinde ise bedellerin yüzde ellisinin tasarrufu serbesttir. |
| 6 | 23/6 İhracat hesabının kapatılması | — | Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kiralama yoluyla yapılan ihracatta; sözleşme sürelerinin 180 günden fazla olması ve 180 gün sonunda sözleşmenin vadesi gelmemiş borçları da içermesi, aylık kira ücreti toplamının 15.000,- ABD Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirasını geçmemesi halinde kiralananın toplam değeri göz önüne alınmaksızın ihracat hesabı doğrudan bankalarca veya ihtarname süresi ile ek süreler içinde kalınması koşuluyla Vergi Daireleri tarafından terkin edilerek kapatılır. |
| 7 | 4/6 EK:2 | — | İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE İSTİSNA TANINAN ÜLKELER 1- Afganistan 2- Angola 3- Belarus 4- Benin 5- Cibuti 6- Etiyopya 7- Fildişi Sahili 8- Filistin 9- Gabon 10- Gana 11- Gine 12- İran 13- Kamerun 14- Kenya 15- Kırgızistan 16- Kuzey Kore 17- Küba 18- Liberya 19- Lübnan 20- Moldova 21- Nijerya 22- Senegal 23- Somali 24- Sudan 25- Suriye 26- Suudi Arabistan 27- Tacikistan 28- Tanzanya 29- Venezuela |
| 8 | 22/1 EK:3 | — | İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE GÜMRÜK BEYANNAMESİNDE YER ALAN TUTARIN YÜZDE ELLİSİNİN TASARRUFUNUN SERBEST BIRAKILDIĞI ÜLKELER 1- Azerbaycan 2- Cezayir 3- Fas 4- Kazakistan 5- Mısır 6- Özbekistan 7- Tunus 8- Türkmenistan 9- Ukrayna 10- Yemen |
İhracat hesaplarının kapatılmasını izlemekle görevli bankalarımız ve Vergi Dairesi / Müdürlüklerimiz kadar İhracatçı Birliklerimizin yeni düzenlemeler konusunda ihracatçılarımızı bilgilendirerek yol göstermeleri büyük önem taşımaktadır.