Türk Kambiyo Mevzuatı; anayasa, kanun, karar, yönetmelik, tebliğ, talimatlar ve genelgelerden oluşan hukuk normları sıralamasından oluşur. Bu çerçevede halen uygulanmakta olan Kambiyo Mevzuatının kaynakları;
-Anayasa,
-Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 1567 sayılı Kanun,
-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar,
– Yönetmelikler,
-Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkartılan İlgili Tebliğler,
Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğünün talimatları,
TCMB Genelgeleri
olmaktadır.
Bu yazımızda son yapılan değişikliğin karar, tebliğ ve genelge olarak uyumuna bakılmadan, doğrudan yapılan değişiklik üzerinde durulacaktır.
İhracat kambiyo işlemlerine yönelik olarak TCMB tarafından yayımlanan “İhracat Genelgesi” 16.01.2020 tarihini taşımaktadır ve zaman içinde gelişen durumlar karşısında Genelge’de bazı değişiklikler yapılmaktadır.
Bu kapsamda TCMB tarafından, 26.02.2021 tarihinde; İHRACATÇILAR, ihracata aracılık eden ARACI BANKALAR ve VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIKLARI / MÜDÜRLÜKLERİ’nin dikkate alması gereken önemli bir değişik yayımlamıştır.
Bu değişik, TCMB tarafından, Hazine ve Maliye Bakanlığının 18.02.2021 tarihli ve 114265 sayılı yazısı üzerine TCMB “İhracat Genelgesi”nin 21’nci maddesi 3’üncü fıkrasında yapılmıştır.
İlgili Genelge’nin “İndirim ve mahsup işlemleri” başlıklı 21’nci maddesinin 3’üncü fıkrası değişmeden önce;
“(3) İhracat bedelinin mahsuben ödemede kullanılabilmesi için mahsup talebinin bedel getirme süreleri içinde yapılması gerekir.” hükmünde iken değişiklikten sonra;
“(3) İhracat bedelinin mahsuben ödemede kullanılabilmesi için mahsup talebinin bedel getirme süreleri içinde VEYA BU GENELGENİN 29 UNCU MADDESİ UYARINCA GÖNDERİLEN İHTARNAME SÜRESİ İÇERİSİNDE yapılması gerekir.” şeklini almıştır.
Genelge’nin konumuzla bağlantılı 29’uncu maddesi ise “Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerine bildirim” başlığını taşımaktadır ve ihracat bedelleri konusunda aracı banka ve ihracatçıların açık ihracat hesapları konusunda yapacakları işler ve süreler belirlenmiştir.
Bu maddenin 3’üncü fıkrası; “Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince ihracat hesabının kapatılması için ilgililere ihbardan itibaren 10 iş günü içinde 90 gün süreli ihtarname gönderilir. İhracatçılarca bu ihtar süresi içinde ihracat hesabının kapatılması veya mücbir sebep halinin ya da haklı durumun ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne belgelenmesi gerekir.” hükmündedir.
Genelge’nin 21/3’ncü maddesinde değişiklik yapılmadan önce, ihracatçılar; mevzuatın öngördüğü ihracat bedellerinden bir mahsup işlemi yapacaklarsa bu işlemi, ihracatçıların bedel getirme süresi olarak belirlenen ve genel ihracat işlemlerinde fiili ihraç tarihinden 180 gün -özelliği olan ihracat işlemlerinde bu süre farklıdır- içinde yapmak durumda idiler. Eğer bu süre içinde ihracatçılar, aracı bankalarda bu işlemi yaptırmamaları veya yaptıramamaları halinde bu mahsup hakkından ihracatçılar mahrum kalmakta idiler.
Başka bir anlatımla, daha önce ihracatçıların bedel getirme süresi içinde mevzuatın öngördüğü indirim veya mahsup işlemlerini yaptırmaları halinde, bu tutar kadar dövizin yurda getirilmiş olduğu kabul edilmekteydi.
Bu defa yeni yapılan değişiklikle mevzuatın öngördüğü MAHSUPLAŞMA İŞLEMLERİNİN, ihracatçıların bedel getirme sürelerden sonra olmakla birlikte Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerine aracı banklarca açık ihracat hesabı olarak intikal eden ihracat hesaplarında, İHRCATÇILARIN Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince ihracatçılara gönderilen 90 GÜNLÜK İHTARNAME SÜRESİ İÇİNDE de yapabileceğine ilişkin İHRACATÇILAR lehine bir düzenleme yapılmış olmaktadır.